Бајден во обид да ги врати С. Арабија и Иран во меѓународниот поредок

Првото патување на Џо Бајден на Блискиот Исток како претседател на САД доаѓа во клучен момент и за Саудиска Арабија и за Иран на глобалната сцена.

Саудискиот престолонаследник Мохамед Бин Салман штотуку се врати од турнејата низ Египет, Турција и Јордан додека кралството се обидува да ги рехабилитира своите меѓународни односи.

„Саудиска Арабија беше турната на маргините на меѓународната заедница, делумно преку убиството на новинарот Џамал Кашоги, но делумно преку тековната војна во Јемен, која има катастрофални хуманитарни последици. Значи, она што Саудијците се обидуваат да го направат во моментов е да се реинтегрираат во меѓународната заедница“, вели Сајмон Мабон, професор по меѓународна политика на Универзитетот Ланкастер.

Претстојната посета на Бајден на Ријад сигнализира отвореност од Вашингтон.

„Многу од тоа се должи на она што се случува во Украина и нафтата и гасот – огромниот скок на цените. Саудиска Арабија, како производител на свинг, може да изврши огромно влијание на глобалните пазари“, додава тој.

Иран, исто така, се обидува повторно да влезе во меѓународната заедница додека преговара за враќање на нуклеарниот договор од 2015-та година, во замена за отфрлање на санкциите од страна на САД.

„Иранската држава има потреба од пари“, рече Сајмон.

Сепак, напредокот во нуклеарните разговори е закочен поради предупредувањата дека иранската програма за нуклеарно збогатување брзо напредува.

„Иранската програма галопираше напред на начини кои се целосно се однесуваат за нас“, рече Нед Прајс, портпарол на Стејт департментот.

Иран и Саудиска Арабија водат посредничка војна во Јемен од 2014-тата година, а двете земји ги прекинаа односите во 2016-та година. Се одржува мартовскиот прекин на огнот меѓу бунтовниците Хути поддржани од Иран и владата поддржана од Саудиска Арабија.

Техеран и Ријад одржаа петта рунда разговори во Багдад во април, со цел затоплување на односите и планирани се дополнителни разговори.

Пред Ријад, Бајден прво ќе го посети Израел и палестинските територии каде очекувањата се мали.

„Дали основните палестински прашања се приоритети на администрацијата на Бајден? Одговорот е не. Значи, ништо ново нема да дојде од оваа посета“, вели Али Џарбави, професор по политички науки на Универзитетот Бирзеит на Западниот Брег.

Израел, исто така, се обидува да воспостави нови односи со своите арапски соседи во регионот.

„Саудијците и Израелците работат заедно, делумно инспирирани од заедничката загриженост за Иран“, вели Сајмон Мабон, професор по меѓународна политика на Универзитетот Ланкастер.

Во меѓувреме, групите за застапување го повикаа Бајден да ја искаже загриженоста за човековите права за време на неговите посети на Саудиска Арабија и Израел. Вашингтон вели дека човековите права се во центарот на надворешната политика на САД.

Јованчо Наумоски, Глас на Америка – Вашингтон